Hiszpański system polityczny

Hiszpański system polityczny

Hiszpański system polityczny to często pomijany temat wielu imigrantów, włącznie z polakami. Aby być na bieżąco z aktualnymi wydarzeniami warto zapoznać się z tym tematem. Polacy również dołożyli cegiełkę i zaznaczyli swą obecność w hiszpańskiej historii i budowaniu nowego kraju poprzez uczestnictwo w hiszpańskiej wojnie domowej (1936–1939) – zarówno po stronie frankistowskiej,  jak i republikańskiej.

Hiszpański system polityczny jest zbliżony do tego jaki jest w innych krajach europejskich,w tym również w Polsce. Mało kto wie, że Polska nawiązała stosunki dyplomatyczne z Hiszpanią w dniu 30 maja 1919 r. W okresie powojennym rząd PRL nie uznawał rządu gen. Francisco Franco. Stosunki dyplomatyczne zostały przywrócone dopiero 31 stycznia 1977 r., po jego śmierci gen. i przywróceniu monarchii konstytucyjnej. Dopiero wówczas, 28 lutego 1977 r. zgodnie z zarządzeniem ministra spraw zagranicznych została otwarta Ambasada PRL w Hiszpanii[

Obecny system polityczny w Hiszpanii opiera się na hiszpańskiej konstytucji z 1978 r., Która weszła w życie po przyjęciu w kraju demokracji pod koniec lat siedemdziesiątych.

Po dziesięcioleciach rządów wojskowych pod dowództwem generała Franco, który zakończył się jego śmiercią w 1975 roku, kraj stopniowo przechodził w ustrój demokracji wielopartyjnej i jest obecnie klasyfikowany jako „pełna demokracja” w rankingu The Economist.

System polityczny w Hiszpanii to monarchia parlamentarna, w której rządzący monarcha pełni funkcję oficjalnej głowy państwa, a premier jest szefem rządu. Obecnym panującym monarchą jest król Hiszpanii Felipe VI, który został królem w 2014 roku, a obecnym premierem jest Pedro Sanchez z Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (PSOE), który w czerwcu 2018 roku zastąpił Mariano Rajoya.

Władzę wykonawczą sprawuje rząd hiszpański, w skład którego wchodzą rządzący premier, jego zastępca oraz Rada Ministrów, która tworzy gabinet. Premier posiada uprawnienia do powoływania i zwalniania ministrów gabinetu. Istnieje również Rada Stanu, która istnieje jako organ doradczy, wydający niewiążące opinie dla rządu w Hiszpanii.

Parlament narodowy znany również jako Kortezy Generalne składa się z dwóch izb: izby wyższej, która jest Senatem Hiszpanii i zasiada tam 208 wybieranych urzędników i 57 mianowanych przez regionalne parlamenty; oraz izba niższa, zwana Kongresem Deputowanych, która liczy 350 członków wybieranych przez społeczeństwo.

Władza sądownicza jest niezależna od rządu Hiszpanii oraz parlamentu i składa się z tak jak w Polsce z różnych instancji sądów z Sądem Najwyższym (Tribunal Supremo) na czele.

Rząd hiszpański odpowiedzialny jest za kierowanie krajem i chociaż Kortezy Generalne kontrolują praktycznie wszystkie działania rządu oraz posiadają uprawnienia do zatwierdzania budżetów to kongres deputowanych (izba niższej instancji) jest silniejszą z tych dwóch izb, która jest zdolna do zatwierdzania lub odrzucania ustaw, inicjowania procesów ustawodawstwa oraz z głównym prawem głosowania na premiera lub odrzucenia go.

Senat (izba wyższa) może zawetować ustawę, ale można ją również unieważnić, ale tylko w sytuacji kiedy Kongres Deputowanych posiada większość bezwzględną (większość osiągnięta, gdy podczas głosowania liczba głosów za wnioskiem jest większa od sumy głosów przeciw i wstrzymujących się, aby wniosek został przyjęty, liczba osób popierających go musi stanowić więcej niż 50% wszystkich głosów). Senat posiada większe uprawnienia w odniesieniu do wspólnot autonomicznych na poziomie regionalnym.

Władze lokalne i regionalne w Hiszpanii

Oprócz rządu krajowego istnieją trzy inne szczeble władzy w Hiszpanii – regionalne wspólnoty autonomiczne, lokalne prowincje i gminy. Istnieje 17 wspólnot autonomicznych (plus dwa miasta autonomiczne), które są podzielone na 50 prowincji. Prowincje są następnie dalej dzielone na gminy.

Tożsamość i organizacja regionalna są w Hiszpanii bardzo silne, a Konstytucja z 1978 r. bardzo poważnie podkreślała prawo do autonomii i samorządności. Jednakże, chociaż hiszpański system polityczny jest wysoce zdecentralizowany, to rząd centralny zachowuje pełną suwerenność.

Wspólnoty autonomiczne są zorganizowane na wzór systemu parlamentarnego, z których każda składa się z władzy wykonawczej oraz ustawodawczej z własnym statutem autonomicznym zatwierdzonym przez parlament narodowy. Jednak dokładne struktury różnią się między społecznościami, przy czym większą władzę przekazano „historycznym narodowościom” w Kraju Basków, Katalonii i Galicji.

Wspólnoty autonomiczne w Hiszpanii to Andaluzja, Aragonia, Asturia, Baleary, Kraj Basków, Wyspy Kanaryjskie, Kantabria, Kastylia-La Mancha, Kastylia-León, Katalonia, Estremadura, Galicja, La Rioja, Madryt, Murcja, Nawarra i Walencja. Dwa autonomiczne miasta to Ceuta i Melilla.

Samorząd lokalny w Hiszpanii jest przeważnie prowadzony na szczeblu gminnym. Obywatele wybierają lokalnych radnych, którzy następnie wybierają burmistrza, który powołuje radę miejską. Do obowiązków gmin należy zarządzanie lokalną policją oraz polityką ruchu drogowego, planowaniem urbanistycznym, a takę polityką socjalną czy ustanawianiem lokalnych podatków.

Jak działa hiszpański system polityczny w praktyce

W Hiszpanii panuje demokracja wielopartyjna. Partie polityczne mogą zgłaszać swoich przedstawicieli do wyborów. Przedstawiciele kongresu deputowanych wybierani są w wyborach proporcjonalnych (w których partie otrzymują w parlamencie liczbę mandatów ściśle powiązaną z liczbą głosów złożonych na nie w okręgach wyborczych). Większość senatorów wybierana jest bezpośrednio w głosowaniu powszechnym, a pozostali są wybierani  są przez ustawodawcę regionalnego.

Chociaż w Hiszpanii działa system wielopartyjny to do nie dawna jeszcze polityka hiszpańska była zdominowana przez dwie partie – PSOE i Partię Ludową. Każda prowincja posiada taką samą liczbę miejsc w parlamencie, ale kandydaci z prowincji słabo zaludnionych są nad-reprezentowane (zjawisko nadreprezentacji polega na tym, iż na zwycięskiego kandydata głosuje mniejszość wyborców. Większość na niego nie głosuje), podczas gdy te o prowincje o większej liczbie ludności posiadają kandydatów, którzy są nie-doreprezentowani.

Jeśli żadna partia nie uzyska ogólnej większości w wyborach parlamentarnych, partia z największą liczbą mandatów może zdecydować się na utworzenie rządu mniejszościowego lub spróbować sił w  koalicji z innymi partiami, aby mieć możliwość uzyskać względną większość (liczba głosów musi być większa, jednak nie musi ona przekraczać połowy ogólnej liczby głosujących). Do czasu zmiany ustroju w Hiszpanii na demokrację istniało wiele rządów mniejszościowych, co utrudniało w znacznej mierze zatwierdzanie ustawodawstwa przez parlament.

Jeszcze nie tak dawno hiszpańska polityka została wzburzona przez tarcia między władzami centralnymi, a regionalnym parlamentem Katalonii głosującym za niezależnością od Hiszpanii oraz ogromny skandal korupcyjny, który doprowadził do wotum nieufności wobec premiera Mariano Rajoya i upadku jego rządu mniejszościowego.

Podobnie jak w przypadku większości monarchii konstytucyjnych, rola monarchy rządzącego w rządzie Hiszpanii jest w dużej mierze symboliczna i ceremonialna, oficjalnie mianuje premierów, rozwiązuje parlament itp., Ale nie ingeruje w bezpośrednie sprawowanie władzy.

Hiszpański system polityczny, a wybory w Hiszpanii

Wybory parlamentarne odbywają się w Hiszpanii co 4 lata lub wcześniej, jeśli premier zdecyduje o ich rozpisaniu. Wybory lokalne również odbywają się co 4 lata i tego samego dnia we wszystkich regionach Hiszpanii. Wszyscy obywatele Hiszpanii, którzy ukończyli 18 lat, są uprawnieni do głosowania i mogą to zrobić, o ile są zarejestrowani . Obywatele UE mogą głosować w wyborach lokalnych / gminnych, a także w wyborach europejskich. Obywatele Hiszpanii w wieku 18 lat lub powyżej mogą kandydować w wyborach.

Ostatnie wybory parlamentarne w Hiszpanii odbyły się w 2016 r., W wyniku których Partia Ludowa zdobyła 137 mandatów w Kongresie (33% głosów), wyprzedzając PSOE, który zdobył 85 mandatów i 22,6% głosów. Partia Ludowa utworzyła rząd mniejszościowy, który w czerwcu 2018 r. Został zastąpiony przez rząd mniejszościowy PSOE po uzyskaniu wotum nieufności.

Powszechne prawo wyborcze w Hiszpanii zostało pierwotnie przyznane w 1933 r., Kiedy to kobiety pierwszy raz uzyskały prawo do głosowania. Odwołany przez Franco za jego rządów, został przywrócony w 1977 r. Frekwencja w wyborach powszechnych od 1977 r. Wahała się od 68,13% do 79,83%.

Główne partie w Hiszpanii oraz ich przywódcy polityczni

  • Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza (Partido Socialista Obrero Espanol – PSOE) – demokratyczna socjalistyczna i proeuropejska partia utworzona w 1879 r., Która rządziła Hiszpanią przez różne okresy w całej jej historii. Obecnie kierowany przez premiera Pedro Sancheza.
  • Partia Ludowa (Partido Popular) – konserwatywna partia chrześcijańska, wcześniej znana jako Sojusz Ludowy, która często tworzyła rząd Hiszpanii, zarówno większości, jak i mniejszości. Partię odsuniętą od władzy w czerwcu 2018 r. Przewodzi jej obecnie Pablo Casado.
  • United We Can (Unidos Podemos) – partia socjalistyczna utworzona z sojuszu partii lewicowych w celu zakwestionowania wyborów w 2016 roku. Kierowana przez Pablo Iglesiasa partia ma obecnie 71 mandatów w Kongresie.
  • Obywatele (Ciudadanos) – katalońska centroprawicowa partia liberalna utworzona w 2006 roku. Proeuropejska i nacjonalistyczna. Kierowana przez Alberta Rivera partia zdobyła 32 mandaty w wyborach w 2016 roku.
  • Republikańska Lewica Katalonii-Katalonii Si (Esquerra Republicana de Catalunya-Catalunya Si – ERC CatSi) – partia koalicyjna utworzona z prokatalońskich partii niepodległościowych utworzona w 2011 roku. Partia posiada 9 mandatów w Kongresie.
  • Katalońska Europejska Partia Demokratyczna (Partit Democrata Europeu Catala – PdeCAT) – proeuropejska katalońska partia nacjonalistyczna założona w 2016 r. Posiada 8 miejsc w Kongresie.
  • Baskijska Partia Nacjonalistyczna (Partido Nacionalista Vasco – PNV) – centroprawicowa baskijska partia nacjonalistyczna założona w 1895 r., Której obecnie przewodzi Andoni Ortuzar. Posiada 5 mandatów w Kongresie.
  • Kraj Basków Unite (Euskal Herria Bildu – EHB) – lewicowa baskijska partia nacjonalistyczna utworzona w 2011 roku. W 2016 roku zdobyła 2 mandaty w Kongresie.
  • Koalicja Kanaryjska (Coalicion Canaria) – centroprawicowa partia rządząca Wyspami Kanaryjskimi od jej powstania w 1993 roku. Posiada jeden mandat w hiszpańskim parlamencie.

A na zakończenie…

❤️️ Mam nadzieję, że powyższe materiały są dla Ciebie przydatne. Jeśli tak to pomyśl nad donacją na potrzeby dalszego rozwoju tej strony poprzez: https://ko-fi.com/polacos

Odwiedź nas na:

🗺 Poznaj nasze przewodniki po miastach w Hiszpanii: https://bit.ly/polacos-atrakcje

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *